Er zijn nogal wat soorten tussenruimte!
In het dagelijkse leven rustmomenten inbouwen is daar één van. Niet doorhollen maar even stilstaan, een pauze nemen, of een powernap. Om fris en helder de volgende taak weer aan te gaan.
Overal zie je hoe belangrijk tussenruimte is om iets zichtbaar te maken, je ziet het in de beeldende kunst, elke kunstwerk kent lege ruimte naast kleur en vorm. En bij muziek zou er zonder tussenruimte en stilte niets kunnen klinken. In ons lichaam is stilte van levensbelang, bij iedere hartslag en ademhaling is er een pauze, waarin ‘afgetast’ wordt hoe het met ons gaat, waarop het lichaam corrigeert wat uit evenwicht is, wat een wonder!
Ook waar je elkaar ontmoet of in gesprek bent is er tussenruimte:
- Er is een ruimte tussen jou en mij; daar waar het warm of kil kan zijn, waar het wel stil is maar niet leeg. Soms brengt dat ongemak, soms is het heerlijk en geeft de ademruimte. Hoe vrij voel je je om het daar stil te laten? We zijn zo geneigd het vol te ‘babbelen’, of uit ongemak iets te gaan doen. De tussenruimte wordt ook anders als je tegenover elkaar zit, of naast elkaar; of je elkaar in de ogen kijkt of je ogen op iets anders kan laten rusten. Het is mooi om dat eens te onderzoeken, uit te proberen, je blik daarmee even anders te richten in een ontmoeting.
- Er is ruimte tussen de woorden; tussen wat gezegd wordt en waar het even stil mag zijn, en daar wordt soms meer ‘gezegd’ dan je in eerste instantie zou denken. Soms is dat verwerken van wat er geklonken heeft, soms is het nadenken over een antwoord. En soms is het even op adem komen bij een intens gesprek. Of is het ongemak omdat je niet weet wat je moet zeggen, of omdat je niet weet wat er van je wordt verwacht.
Meestal is die tussenruimte stil, en tegelijkertijd beweegt er iets, lééft er iets. Dat heeft te maken met aftasten, wachten, aandacht en zorgvuldigheid. Filosofe Simone Weil zegt het zo mooi: ‘Aandacht is de meest zeldzame en pure vorm van gulheid’. En dat is iets wat je voor jezelf kunt verzorgen én voor de ander.
In het biografische gesprek is dit een belangrijke attitude; met onverdeelde aandacht naar iemand luisteren! Kun je met zorgvuldigheid getuige zijn van wat er gezegd en gezocht wordt, en niet invullen voor de ander of oplossingen aandragen? Dat vraagt terughouding, en liefde voor die ander met zijn oer-eigen levensverhaal; inclusief de gevoelens en gedachten, overtuigingen, wensen en verlangens, de levensvragen, de zoektocht.
Ook wanneer dat bij jezelf ongemak veroorzaakt omdat jij daar andere gedachtes en gevoelens bij hebt, of als je de neiging krijgt jouw verhaal ernaast te zetten. Het is een kunst omdat niet te doen, niet associatief te reageren, maar bij die ander te blijven. Aan te sluiten bij wat de ander inbrengt, bij waar het gesprek voor die ander over moet gaan. En dat is soms een offer. Maar als je weet hoe heilzaam de ruimte is die de gesprekspartner in mag nemen dan is dat meestal met liefde ‘geofferd’. Dan kan er een zinvolle leegte zijn waarin iets nieuws tevoorschijn mag komen, antwoorden op vragen, inspiratie voor de zoektocht.
De tussenruimte in het biografisch drieluik
Ook bij het biografisch drieluik wordt gebruik gemaakt van deze subtiele ‘tussenruimte’.
Je tekent heel eenvoudig de levensgebeurtenis(sen) die je wilt onderzoeken, die hebben elk hun eigen plek op het papier. Dan worden daarover vragen gesteld vanuit verschillende ruimtes om tot een rijk beeld te komen. Als je vervolgens van een afstand naar het hele drieluik kijkt, blijkt er ruimte te zijn tússen de drie luiken. Die ruimte kun je verder onderzoeken en geeft extra informatie over jouw leven. Informatie die in de overweldigende stroom van het leven zo gemakkelijk over het hoofd kan worden gezien. Zie verder ook de workshop ‘Het beeld voorbij’ of de module ‘Het beeld voorbij’.
Het beeld voorbij, werken met het biografisch drieluik
Bij bovengenoemde workshop of module ben je welkom om iets te komen onderzoeken uit je leven wat best een beetje aandacht zou mogen hebben. Een aftasten van wat belangrijk is voor jou, écht kijken wat er leeft en beweegt.
‘Ik ken mijn eigen leven, maar met zoveel aandacht heb ik nog nooit gekeken, er gingen zoveel raampjes open! Mijn verhaal voelt nu aan als een geheel waarin ik de hoofdrolspeler ben, dit gaan over mijn unieke leven en mijn missie.’ (deelnemer)
