Wat is biografiek?
Biografiek komt van het woord ‘biografie’ en waar een biografie van ouds over het leven van iemand anders gaat, bestudeer je in de biografiek je eigen levensloop.
Het doel is hetzelfde namelijk door middel van de levensloop de persoon leren kennen. Iedereen heeft in de loop van z'n leven gebeurtenissen en ontwikkelingen doorgemaakt die de persoonlijkheid en het karakter hebben gevormd. De eigen levensloop is dan ook een waardevolle bron van zelfkennis.
Op elk moment in je leven kan het de moeite waard zijn om je biografie te beschouwen en de thema's, rode draden en motieven te vinden en met name als je vragen hebt over hoe je eigen biografie te leven.
Biografiek is de toegepaste kennis van de wetmatigheden in de levensloop. De wetmatigheden bieden een context waartegen de individuele levensweg zich aftekent.
De oorsprong en de ontwikkeling van het vak biografiek zijn beschreven door Leo Beth. Lees dit artikel
Levensloop en levensfasen
Een kenmerkende wetmatigheid is dat de levensloop verschillende fasen heeft.
In drie hele grote levensfasen geschetst: je groeit op als kind, waarbij je van de omgeving liefde, zorg, aandacht en kansen nodig hebt. Je staat als volwassene voor de uitdaging je talenten en vermogens te scholen en door je werkzaamheden aan de samenlevening deel te nemen. En dan, als rijper wordende mens de fase waarin levenswijsheid mogelijk tot z’n recht kan komen. Binnen deze grote lijn zijn weer andere fasen (zevenjaarsfasen) te onderscheiden waarin telkens een eigen ontwikkelingsmotief centraal staat.
Uiteraard zijn er veel verschillen in hoe mensen deze levensfasen doormaken. Juist dat maakt dat de eigen biografie in zijn unieke eigenheid beleefbaar kan worden, wat kan verhelderen en tegelijk verzachten.
Biografiewerk
Je eigen levensloop kun je beschouwen en onderzoeken met biografiewerk. Dit betekent dat je in het heden, praktisch en creatief, aan de slag gaat met gebeurtenissen en belevingen in het verleden én met dromen en wensen voor de toekomst.
In de werkvormen en opdrachten (o.a. vertellen, schrijven, tekenen, levenslijnen uitwerken) kijk je terug op jouw levensloop en in dit narratieve materiaal kun je betekenisvolle samenhangen gaan vinden. Zoals het door Kierkegard is verwoord:
'Het leven wordt voorwaarts geleefd en achterwaarts begrepen.'
De biografiek heeft een aantal grondslagen die bijdragen aan het vinden van samenhang en geven van betekenis. Het zijn de volgende kernbegrippen die het paradigma van de biografiek vormen.
Salutogenese
Salutogenese betekent oorsprong van gezondheid. Een krachtige bron van gezondheid is het gevoel van coherentie, van samenhang, in de eigen levensloop. Wie dit ervaart, heeft een innerlijk houvast wat bijdraagt aan de lichamelijke, psychische en geestelijke gezondheid. Coherentie ontstaat als levensgebeurtenissen begrijpelijk, hanteerbaar en betekenisvol zijn. Het zin verlenen aan gebeurtenissen is hier inherent aan.
Fenomenologie
De levensgebeurtenissen worden op een fenomenologische manier beschouwd. Dat wil zeggen dat ze worden waargenomen in de hoedanigheid waarin ze zich voordoen en dat hun zeggingskracht van daaruit ontstaat. Er wordt niet uitgegaan van vooronderstellingen en verklarende theoriëen. In de herinneringen die worden opgehaald en beschreven wordt feitelijkheid en beleving onderscheiden. Beide zijn essentiëel, maar ze vertellen elk een andere kant: de binnenkant en de buitenkant. Het is deze activiteit die ertoe bijdraagt dat iemand in het eigen leven als in een biografie kan gaan 'lezen'.
Levensmissie
Een manier waarop mensen zingeven aan hun leven is het gevoel dat ze van betekenis zijn. Ieder mens heeft de behoefte om ‘er toe te doen’ voor de ander en de wereld. Hoe die eigen levensmissie te kennen en te verwerkelijken? Het is een levensvraag die niet altijd bewust wordt uitgesproken, maar die in de levensloop wel sturend is. Door deze vraag bewust als richtinggever te nemen, ontstaan tijdens het biografisch zelfonderzoek nieuwe samenhangen en inzichten.
Karma en reïncarnatie
De zin van het leven ligt voor miljoenen mensen op de wereld in karma en reïncarnatie besloten. In het Westen is dit minder vanzelfsprekend. Het met een 'open-mind' naar karma (wet van oorzaak en gevolg) kijken, geeft de biografiek een extra dimensie. Levenservaringen hebben dan een langere houdbaarheidsdatum; ze gaan mee over de drempel van de dood. Daar kijkt ons onsterfelijk bewustzijn, ons ‘ik’, terug op het geleefde leven, maakt de balans op en vormt een nieuw levensplan. In dit volgende leven wordt dit karma doorwerkt. Vanuit karma en reïncarnatie bezien wordt de levensloop een ultieme leerschool waarin een mens leert hoe het beste in zichzelf te verwezenlijken.
Amor Fati
Je levensloop is op te vatten als een ‘ruimte van tijd’ waarin je leeft, werkt en groeit. Alles wat je meemaakt aan geluk of tegenspoed hoort bij jouw leven. Je kunt uit iedere levensgebeurtenis een levensles trekken waardoor je levenswijsheid kan rijpen. Dit is helpend om met je levenslot in het reine te komen, in de zin van wat Nietsche ‘Amor Fati’ noemde; liefde voor je lot. Dan worden levenservaringen een inspiratiebron, en kan een vrije ruimte ontstaan waaruit de eigen bestemming vorm krijgt.